Rękojmia - podstawowe prawo konsumenta

Konsument ma prawo dochodzenia swoich roszczeń w ramach rękojmi. Obecnie prawo to przysługuje zarówno osobom fizycznym, jak i przedsiębiorcom. Szczegółowe informacje dotyczące rękojmi znajdziemy w kodeksie cywilnym. Kiedy więc możemy złożyć reklamację w ramach rękojmi? Czego możemy żądać? O jakich terminach powinniśmy pamiętać? Kto ponosi koszty dostarczenia wadliwego towaru?

Kiedy możemy skorzystać z rękojmi?

Podmiotem odpowiedzialnym za powstałe wady jest sprzedawca. Konsument roszczenie reklamacyjne powinien kierować właśnie do niego. Przedsiębiorca nie może w żaden sposób odmówić przyjęcia reklamacji, jeżeli nie wynika to wprost z przepisów.

Reklamację składamy, gdy towar ma wadę fizyczna lub prawną. Wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. Ma to miejsce wówczas, gdy:

• towar nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia np. robot kuchenny nie działa na wysokich obrotach, kuchenka mikrofalowa nie podgrzewa zgodnie z wybraną temperaturą;
• towar nie ma właściwości o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór np. telewizor na ma funkcji nagrywania, czy pralka nie ma funkcji suszenia choć model stojący w sklepie ją miał;
• towar nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżeń, co do takiego jej przeznaczenia np. telefon miał być wodoodporny, a nie jest.
• rzecz została kupującemu wydana w stanie niezupełnym np. telewizor nie miał pilota, choć powinien być w zestawie, czy robot kuchenny został wydany bez instrukcji obsługi.

Wada prawna zaś polega na tym, że kupiony przez konsumenta towar:

• stanowi własność osoby trzeciej np. kupiliśmy produkt kradziony;
• jest obciążony prawem osoby trzeciej np. ustanowiono na nim prawo zastawu;
• obciążony jest ograniczeniami w korzystaniu lub rozporządzaniu nim w wyniku decyzji lub orzeczenia właściwego organu np. został zabezpieczony, jako dowód w sprawie.

Czego możemy żądać w ramach rękojmi?

Gdy towar kupiony przez nas ma jedną z ww. wad mamy określone roszczenie do sprzedawcy. Przede wszystkim możemy żądać:

• wymiany towaru na nowy
• naprawy towaru
• obniżenia ceny
• odstąpienia od umowy

Sprzedawca może zaoferować naprawę w przypadku drobnych wad, jednakże z tego prawa może skorzystać tylko raz. W przypadku żądania wymiany rzeczy lub jej naprawy, sprzedawca może odmówić spełnienia tego żądania, jeżeli:

• żądanie konsumenta jest niemożliwe do spełnieni, bo np. nie ma już w produkcji danego modelu kuchenki mikrofalowej, w związku z czym nie można jej wymienić ani naprawić;
• żądanie konsumenta wymagałoby nadmiernych kosztów w porównaniu ze sposobem proponowanym przez sprzedawcę np. konsument chce wymienić pralkę na nową, a okazuje się, że wadliwa jest tylko uszczelka.

Należy pamiętać, że nie możemy skorzystać z prawa odstąpienia od umowy, jeżeli wada ma charakter nieistotny, np. rozkleił nam się pilot do wieży i chcemy zwrotu gotówki. Takie postępowanie jest niezgodne z prawem.

Żądając obniżenia ceny powinniśmy wskazać w naszym piśmie reklamacyjnym kwotę, o którą cena za towar ma być obniżona. Kwota ta powinna się odnosić do wartości towaru po stwierdzeniu wady.

Przecena a rękojmia

Sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli konsument w momencie zakupu wiedział o wadzi, bo np. towar był przecenione ze względu na tę usterkę. Wówczas nie można reklamować towaru. Ale nie oznacza to, ze produkt nie może być w ogóle reklamowany. Może się okazać, że w trakcie użytkowania towaru ujawni się inna wada nieznana konsumentowi w momencie zakupu. Wówczas ma on już prawo do reklamacji.

Terminy przy rękojmi

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi przez okres 2 lat od chwili wydania towaru.

Konsument może zgłosić reklamację z tytułu rękojmi w ciągu roku od dnia zauważenia wady. Jednakże czas na złożenie reklamacji nie może się skończyć przed upływem okresu odpowiedzialności sprzedawcy, czyli 2 lat.

W przypadku stwierdzenia wady przed upływem roku od dnia wydania rzeczy, domniemywa się, że wada istniała już w chwili wydania produktu. To na sprzedawcę przechodzi wówczas obowiązek udowodnienia, że tak nie było.

Po złożeniu reklamacji sprzedawca ma 14 dni kalendarzowych na ustosunkowanie się do niej. Jeżeli tego nie zrobi należy przyjąć, iż sprzedawca uznał naszą reklamację za uzasadnioną. Ten 14-dniowy termin jest więc dla nas bardzo ważny.

Kto ponosi koszty dostarczenia wadliwego terminu?

Kupujący, który wykonuje uprawnienia wynikające z rękojmi, jest obowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określono w umowie do miejsca, w którym rzecz została wydana kupującemu.

Jeżeli jednak ze względu na rodzaj rzeczy lub sposób jej zamontowania dostarczenie rzeczy byłoby utrudnione, kupujący może udostępnić rzecz sprzedawcy w miejscu, w którym się znajduje. Nie musimy więc dostarczać do sprzedawcy zepsutej pralki wystarczy, że ją udostępnimy sprzedawcy w naszym mieszkaniu. Będzie mógł wówczas naprawić ją na miejscu lub zabrać.

Jak składać reklamację?

Przepisy prawa nie wymagają jakiejś szczególnej formy. Dla bezpieczeństwa jednak warto ją złożyć na piśmie. Wtedy opisujemy wadę towaru i nasze żądania reklamacyjne. Warto też dołączyć paragon czy fakturę. Należy jednak pamiętać, że nie jest to obowiązek. Jeżeli nie mamy paragonu, możemy skorzystać np. z potwierdzenia zapłaty dokonanej przez Internet, czy wydruku z karty płatniczej.

Pamiętajmy:

• rękojmia trwa 2 lata
• sprzedawca ma 14 dni na ustosunkowanie się do rękojmi
• koszty dostarczenia wadliwej rzecz ponosi sprzedawca
• reklamację najlepiej składać na piśmie
• w ramach rękojmi możemy żądać: wymiany towaru na nowy, naprawy towaru, obniżenia ceny, odstąpienia od umowy
• towar nabyty na przecenie nie pozbawia nas praw wynikających z rękojmi.

Anna Golas